ỐC HẤP XẢ

ỐC RUỘNG ĐẦU MÙA

Nguyễn Kim

   Vào mùa nắng, nước trên đồng dần rút cạn phơi mặt đất khô cằn. Theo tập tính, con ốc di chuyển vào chân bờ ruộng để vùi mình trong lòng đất ngủ yên suốt mùa nắng. Tới mùa hè, khi trời sa mưa giông vài trận nặng hạt thì đất mềm ra, nước xâm xấp mặt ruộng. Thời điềm này, họ hàng nhà ốc vặn mình theo chiều xoắn để trồi lên trên. Bắt ốc chỉ cần quan sát lớp đất mặt bị sụp lộ những vết nứt theo vành miệng ốc, lấy mũi dao cạy nhẹ là tóm được ngay. Có người dùng cuốc đào xới lớp đất mặt bắt ốc, vừa cực công vừa dễ làm bể vỏ chết ốc.

   Thời kỳ ốc đầu mùa tiềm sinh, đủ chất bổ dưỡng nên thịt đầy, chắc và ngon ngọt. Ngâm ốc vào nước vo gạo vài giờ cho nhả tạp chất rồi chặt bỏ phần trôn, rửa sạch lại. Dùng nồi lớn, lót dưới bằng lá sả, lá ổi hoặc lá me, chanh…,bóp dập sơ rồi xếp ốc lên trên, đổ ít nước. Đậy kín vung, đun sôi cho tới lúc ốc bung mày miệng là chín. Pha nước mắm chanh ớt, chua ngọt cùng nhiều sả băm nhuyễn làm nước chấm. Có nơi dùng cơm mẻ dầm muối ớt làm nước chấm cũng rất ngon. Ốc đầu mùa chưa lên khỏi mặt đất nên toàn bộ thịt vàng tươi, ruột chưa có chỉ đen. Lể ra nguyên con ốc no tròn chấm nước mắm sả ớt cho vào miệng nhai từ từ để cảm nhận đủ đầy hương vị sản vật thiên nhiên đồng nội. Có rất nhiều cách chế biến. Ốc luộc gỡ lấy thịt chà sơ qua muối, dùng nấu canh chua lá me non, rau quế hoặc xào sả ớt, cà ri là món ăn thường ngày trong bữa cơm gia đình ở quê. Cũng có thể cho thêm ốc vào nồi mắm kho cua đồng, ăn lạ miệng…

   Hiện nay, những quán ăn phục vụ hải sản đặt con ốc ruộng lên vị trí khá cao bởi đây là món ăn rặt khẩu vị miền Tây Nam-bộ. Nào là ốc hấp hèm rượu, hấp  sả, hấp gừng…Đặc biệt, món ốc ướp gia vị nướng nước mắm làm mồi nhắm rượu đã ngon, mà ăn với cơm nóng thì bảo đảm căng bụng. Người nông dân hàng ngày thăm đồng bắt được ốc thường dồn vào bao cà-ròn, cột miệng treo cách giàn bếp chừng hai mét. Điều lạ là dù chẳng cho ăn gì, chúng vẫn sống hàng tháng trời, sạch và mập thịt. Các bà nột trợ giỏi giang, ưa làm món ốc hấp lá gừng. Ra chợ lựa mua vài chục con ốc bươu lớn (loại ốc ruộng, không phải ốc bươu vàng). Ngâm vào nước vo gạo một đêm cho sạch, luộc sơ rồi lể lấy phần thịt, xắt nhỏ cùng lá gừng non, củ hành, tỏi băm. Trộn đều với thịt nạc heo quết nhuyễn, tiêu bột, bột nêm, chút nước mắm ngon. Tất cả chia đều bằng với số vỏ ốc đã rửa sạch. Đặt lá gừng già ngang miệng ốc, khéo léo dùng tay ém nhân vào, lấy mày ốc đậy lên trên. Xếp ốc vào nồi hấp chừng 15 phút là chín. Cầm hai đầu lá gừng kéo nhẹ hỗn hợp thịt ốc ra, mùi thơm bốc lên phát thèm, ăn nóng…

   Những ai đã từng sống vùng nông thôn, ít nhiều cũng được thưởng thức món ốc ruộng đầu mùa. Xa nhà, đêm nghe tiếng mưa rơi nặng hạt, có khi lại thở dài miên man nhớ về ngày tháng cũ…

NGUYỄN – KIM