CON GÀ MÁI DẦU

LƯU NHƠN NGHĨA

Lời Ban biên tập: Tác giả viết văn nói theo giọng miền Nam, chúng tôi để nguyên dấu như tiếng phát âm để đọc như lời kể chuyện. Các dấu (*) cho biết cần phải đổi ngược dấu được in để phù hợp với chính tả, ví dụ nếu chữ có dấu hỏi thì đổi là dấu ngã và ngược lại .

Từ lúc mới sinh, tôi đã mang cái gene thích ăn thịt gà dù xứ tôi là xứ nhiều bò, bò mập đến đổi (*) đổ nước lên lưng bò, nước không chảy xuống được. Tôi hơi ngại thấy nhiều người ăn nhằm bò hóng bị nổi đơn khắp mình mẩy như ghẻ ngứa. Thịt heo thì hơi nhảo (*). Nếu được lựa chọn, tôi chọn thịt gà, nếu được lựa chọn thêm, tôi chọn mề gà và lòng gà.

Nhớ đâu chừng ba tuổi, mỗi lần cúng cơm, con gà luộc được đặt trước các món khác trên bàn. Con gà luộc há miệng toang hoát (c) với đầy đủ đầu cánh, có khi gà lút (c) lắt (c) muốn nhảy ra khỏi dỉa (*) khi các món ăn khác được dời chổ (*) hay dọn thêm. Trên lưng gà là miếng huyết luộc trộn với nếp, cùng với lòng gà. Ðược mẹ dúi cho cái mề gà ăn trước khi cúng, tôi ăn tự nhiên vì chưa đủ trí khôn tìm hỏi hay phản đối.

Lúc ra tỉnh học khoảng 11 tuổi, tôi ưa ăn cháo gà gần bến xe, vừa kêu thêm nguyên cái mề gà ăn cho sướng. Mụ bán cháo gả già chuyện rêu rao, ‘Con ông chệt ở Xà Tón ăn cháo gà còn thêm cái mề.’ Chuyện tới tai ông già, tôi tức điên lên, qua gánh cháo khác ăn.

Người lớn lúc đầu bất bình, thời đó trẻ con bị coi như cỏ rác, trừng mắt, ‘Ăn mề mà không để cúng rồi ăn, đồ con mất dạy.’ Sau đó không thấy ai trách. Nghe kể lại, khi lên ba, côn nội tôi ở xa tới thăm, vì là cháu tùa xun đích tôn, ông bồng tôi suốt ngày không dám cho chân tôi đụng đất. Dịp cúng cơm bà nội, tôi đòi ăn mề gà trước khi cúng, ông lấy mề đút cho tôi ăn và dặn sau nầy, tôi được quyền ăn mề trước khi cúng. Ông già tôi theo di ngôn để vừa lòng côn nội tôi, cô bác cũng đồng ý nên sau đó không ai mắng tôi. Mấy đứa em tôi không được hưỡng (*) lộc đó. Dĩ nhiên khi lớn lên, biết điều, khi cúng cơm tôi luôn luôn nhường cho côn nội tôi hưởng trước. Sau khi cúng cơm, gà được xé phai trộn bắp chuối hột và rau răm. Xứ tôi có loại chuối hột lớn bắp, dòn, chát rất ngon chớ không chát ngầm và đắng như bắp chuối già hương già lùn.

Ra tỉnh học, ăn cơm tháng. Buổi cơm cũng có ba món, tô cá kho vụn, diả (*) dưa leo già nhiều hột, tô canh tép hay xương lỏng (*) bỏng (*). Hôm nào vui, mỗi đứa húp một muổng (*), buồn nhau, mỗi đứa chan canh vô chén mình, sau đó mạnh ai nấy ăn cơm không. Hản (*) hửu (*) lắm, cả năm, chưa chắc được diả (*) gà xào mặn và canh xương gà.

Cái gene ưa ăn thịt gà theo tôi tới giờ. Gà xứ nầy nuôi thúc trong chuồng, thịt nhảo (*) và lạt. Sau nhà tôi có trồng buội chuối lá xiêm, lâu lâu chuối ra buồng, chờ cuối tuần thanh thản bẻ bắp chuối trộn gà ăn đở (*) ghiền, tuy ăn không lấy gì làm ngon.

Ở thế giới thực phẩm thặng dư, dinh dưỡng bảo (*) hòa, tôi mất cái thú thưởng thức buổi cơm ngon với gà trộn bắp chuối. Gắp miếng gà có xương non với bắp chuối vừa dai vừa dòn trộn với rau răm vị hăng hăng cay, chấm nước mắm sống dầm ớt, cắn thêm khúc ớt sừng trâu nếu thấy chưa đủ cay, nhai ngồm ngoàm, dà (và) thêm miếng cơm gạo xo ùm pên, cái ngon phối hợp của cái vị chát, chua, mặn, cay, đơn sơ mộc mạc, ngon hơn cơm Tàu cơm Tây kiểu cách dầu mở (*).

Cả năm nay, sợ áp huyết lên, sợ cholesterol cao, tôi đã bỏ cà phê thuốc lá, bắt đầu ăn rau đậu, mong sống lâu để về hưu còn đủ sức khỏe ngao du sơn thủy. Cái gene ham ăn nằm ngủ trong tàng thức, ngủ chứ chưa mất.

Tháng 3 Thanh Minh về quê cúng mả. Thân nhân họ hàng vây quanh nhứt nhựt tiểu yếu, tam nhựt đại yếu, lẩu lươn, lẩu tôm cua, lẩu trâu. Nước trong lẩu đục đục, màu bún tẩy hóa chất trắng xác, diả (*) thịt bầy nhầy, rau cải luộm thuộm. Người ngồi quanh bàn ăn tranh nhau cười nói. Buổi ăn trưa chưa dứt đã nghĩ tới buổi ăn chiều, ‘muốn ăn gì, nói, ở nước ngoài không có món nầy đâu’ (‘Dịch kiều’ về nước chết đói thèm ăn đủ thứ). Không khí bửa (*) ăn nóng, ồn ào, ngột ngạt, tôi đổ quạu nói lẩy (*) với người anh họ xăng xái, ‘Mầy kiếm cho tao con gà mái dầu và bắp chuối hột, gà mái dầu là loại gà vừa lớn, sắp đẻ trứng lứa đầu, mình và lông rít rít như dầu, chân đen, nhớ chừa cho tao cái mề, miếng huyết, lòng gà và chùm trứng non. Nhớ kiếm lít rượu nếp than nguyên chất.’

Bực bội thì nói vậy, lúc đó đã gần 2 giờ trưa, chợ búa đã dọn về hết, có ai mua bán đâu mà kiếm gà với bắp chuối. Ðầu óc tôi đang nôn nóng muốn chạy vô sóc Ô thôm rình quay film các nàng Chăng cà mum vận chăn xà rông tắm nước giếng Nòl Tô, luôn tiện ghé tham gia đám múa Lâm thol chùa Préa Theat vào dịp Chô snăm mây. Nhớ mấy cánh tay trần và bàn tay dịu dàng uốn lượn theo tiếng nhạc ngũ âm, ai mà nhịn được.

Lúc về lại nhà, trời đã tối hẳn, tôi ngạc nhiên thấy người anh họ ngồi chờ tôi ăn gà mái dầu trộn bắp chuối.

Mâm cơm có diả (*) mề gà, lòng gà và chùm trứng non dành cho ‘dịch kiều.’ Tôi mệt mỏi nhưng khó từ chối. Mề gà dòn dòn kẹp với lọn bắp chuối hột, chùm trứng non nhỏ bùi bùi, miếng huyết gà trộn nếp xốp xộp. Ăn hết ngon vì răng giả, đành nhâm nhi ly rượu nếp than vị ngọt tới mềm môi say khướt lúc nào không hay. Trên đường về nhà ngủ, đầu óc xây xẩm, tôi ói thốc hết thịt gà và rượu vào bụi me nước bên đường.

Sáng dậy đi uống cà phê, người anh họ tôi khoe công kể lể đủ chuyện đầu đuôi gốc ngọn, công cán nhiều lắm: Sau khi cả buổi trưa lo cân cá hầm bán cho bạn hàng, hắn lục lọi khắp xóm tìm mua được con gà mái dầu, tới vườn chuối tìm cho được bắp chuối hột và tới lò chia lít rượu nếp than nguyên chất. Hắn tìm được con gà mái dầu của người làm ruộng nhà bên bờ kinh Tám Ngàn. Ðứa con người làm ruộng giành con gà đó từ lúc nhỏ, nó său sóc gà như em ruột, lót ổ cho gà đẻ, bắt nhái và mót lúa nuôi gà, hy vọng gà lớn sẽ bán trứng và gây đàn gà mới bán mua áo quần. Gà vừa lớn nhảy ổ, anh họ tôi đi lùng ngang nghe tiếng cục tác, ghé vào trả giá mua cho được con gà. Người làm ruộng nghèo mừng bán được giá cao.

Ngay chiều đó, con gà mái dầu bị cắt tiết làm thịt đải (*) tôi. Cùng thời gian đó, thằng bé đi mót lúa về thấy mất gà, khóc sướt mướt cả đêm. Nó khổ sở vì hình ảnh con gà mẹ dẩn (*) gà con túc túc kiếm ăn trên sân tương lai sẽ không thực hiện được.

Cái nghiệp tham ăn thịt gà đang ngủ yên, chờ dịp hiện ra theo câu nói ngông vô ý thức, nhà Phật có từ ngữ ‘thất niệm’, ‘vọng ngữ’, làm con gà mái dầu chết oan đau đớn, phá tan ước mơ mua áo mới của thằng bé. Câu nói vô ý thức phát ra từ miệng người thân nhân nghèo khác chắc sẽ không gây chuổi (*) hậu qủa tai hại như vậy.

Tôi phạm một lần ba giới cấm, giới nói dối vô lối, không muốn ăn mà đòi ăn gà, giới sát sanh xúi người khác giết cho mình ăn, giới uống rượu. Cũng may trong túi còn tiền, chưa cần đến giới trộm cắp, xứ tôi không có chổ (*) ăn chơi trác táng gần đó. Nếu gặp cơ hội và nổi máu lính như ngày xưa, chắc chắn tôi phạm luôn trọn năm giới cấm, nhắc lại và suy gẩm (*) thấy rùng mình.

Mấy tháng qua, mề gà, lòng gà và chùm trứng non đã tiêu thành máu nuôi tôi. Câu chuyện chưa hết. Mấy ngàn cái mề gà và cái mề gà cuối cùng hợp nhau lại tác hại bộ máy tiêu hóa tôi. Cứ mỗi đêm cần giấc ngủ ngon để hôm sau dậy sớm đi làm, cái mề gà quậy cho tôi sôi ruột mất ngủ, mề gà nhứt định không chịu tiêu. Khó chịu quá phải đi bác sĩ, bị khám đau điếng mà không dám than, sợ ông ta đưa vào bịnh viện giải phẩu (*) thì khó sống. Cứ tưởng tượng nằm trên giường nhà thương công cộng chung với người lạ, mặc áo trắng lỏng (*) thỏng (*) hở hang, đeo những mủi (*) kim bén nhọn tiếp máu, tiếp nước biển mà rụng rời. Ðó là chưa kể phải vạch áo trơ thân ra trước mặt các cô y tá trắng trẻ đẹp, thà chết sướng hơn chịu đựng cái đau đớn và mắc cở (*).

Lúc bác sĩ khám xong, mặt ông ta không có vẻ nghiêm trọng, thoát nạn nhẹ nhỏm (*), tôi bỗng thót ruột nghe ông nói, ‘Ông bị haemorrhoid, khi cần tôi sẽ giới thiệu vô bịnh viện mổ khi nặng.’ Ôi những cái mề gà, chùm trứng non, lòng gà, gỏi gà, cháo gà đang hoành hành phá vở (*) các mạch máu trong ruột tôi, muốn nhả ra cho hết mà nhả có được đâu, còn đau khổ dài dài, bịnh tòng khẩu nhập !